“Στην Ελλάδα υπάρχουν τα πάντα” - Αποκλειστική συνέντευξη του Ρώσου Πρέσβη V. Chkhikvishvili

Συνέντευξη στους Σπύρο Κτενά και Ζώγια Ζινόβιεβα - Το 2010, το τουριστικό ρεύμα προς Ρόδο και Κω κινήθηκε σε ανοδική τροχιά, εμφανίζοντας θετικές τάσεις σε αντίθεση με την υπόλοιπη χώρα. Αυτό επιτεύχθηκε εξαιτίας κυρίως του τουριστικού ρεύματος από τη Ρωσία.
Κύριε πρέσβη, ποια μέτρα θεωρείτε ότι πρέπει να ληφθούν έτσι ώστε να διευρυνθεί η ροή των τουριστών μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας;
Πρώτον, θέλω να πω ότι το 2009, είχαμε σοβαρή μείωση του αριθμού των τουριστών από τη Ρωσία προς την Ελλάδα και αυτό οφείλεται, ασφαλώς στην οικονομική κρίση που έπληξε την Ρωσία. 

Φέτος, ο αριθμός των τουριστών έχει αυξηθεί σημαντικά, και ήταν περίπου το ίδιο ποσό, με το 2008. Νομίζω ότι το 2010 οι Ρώσοι τουρίστες έφτασαν περίπου στις 330 έως 340 χιλιάδες.Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ελληνικών αρχών - ιδίως του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού - ο αριθμός των Ρώσων τουριστών το 2010 αυξήθηκε κατά 50%. Έτσι, ο αυξημένος αριθμός των Ρώσων τουριστών εξισορρόπησε εν μέρει τις απώλειες του ελληνικού τουρισμού από άλλες χώρες. Το αυξημένο τουριστικό ρεύμα έχει άμεση σχέση με την βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στη Ρωσία. Έτσι, οι Ρώσοι επισκέφθηκαν και πάλι την Ελλάδα, που αναμφίβολα αποτελεί έναν από τους αγαπημένους προορισμούς των.

Στην αύξηση των Ρώσων τουριστών προς τη χώρα σας συνέβαλλαν διάφοροι παράγοντες: πρώτον, είχαμε μια μικρή μείωση στο κόστος των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών από τις ελληνικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, είχαμε από τη πλευρά της Ελλάδας την δημιουργία δύο επιπλέον κέντρων θεώρησης βίζας στη Ρωσία. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που ζουν έξω από την Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη έχουν την ευκαιρία να θεωρήσουν τη βίζα τους χωρίς να μεταβούν σε αυτές τις πόλεις. Επιστρέφοντας από τη Μόσχα, ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού μίλησε για την αξιοποίηση 177 σημείων έκδοσης βίζας. Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξουν κάποιες αλλαγές από την επίσκεψη αυτή του κ. Νικητιάδη στη Ρωσία;
Κοιτάξτε αυτή τη στιγμή στη Ρωσία λειτουργούν δύο visa centers. Είναι αλήθεια ότι αυτά καλούνται να εξυπηρετήσουν έναν σχετικά μικρό αριθμό Ρώσων τουριστών σε σύγκριση με τη συνολική τουριστική κίνηση ξένων τουριστών προς την Ελλάδα. Οι περίπου 350.000 Ρώσοι τουρίστες μπορεί να φαίνεται μικρός αριθμός, όμως, δημιουργούν ένα αξιόλογο τουριστικό εισόδημα για τη χώρα σας. Έτσι, σύμφωνα με τις δικές μας συντηρητικές εκτιμήσεις οι Ρώσοι τουρίστες φέρνουν στην Ελλάδα ετησίως τουριστικά έσοδα της τάξης των 500 εκατομμυρίων δολαρίων. Αν επιχειρούσαμε μία σύγκριση θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ποσό αυτό είναι κάτι περισσότερο από το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών προς τη Ρωσία.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια σειρά αλλαγές στην ποιότητα των Ρώσων τουριστών, διότι ολοένα και περισσότεροι προτιμούν όχι τα ομαδικά αλλά τα ατομικά ταξίδια προς το εξωτερικό και φυσικά και προς τη χώρα σας. Θα έλεγα ότι αυτό αποτελεί μία γενικότερη τάση διεθνώς: ο ατομικός τουρισμός αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Μέχρις στιγμής μίλησα για τα θετικά στοιχεία. Επιτρέψτε μου ωστόσο να αναφερθώ και σε ορισμένες αρνητικές πλευρές. Το βασικό μειονέκτημα, βέβαια για εμάς είναι, δυστυχώς, το καθεστώς έκδοσης βίζας. Καταλαβαίνω, ότι αυτό δεν είναι μία επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης, αφού η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άρα υπόκειται στις υποχρεώσεις της Συνθήκης Σένγκεν. Έτσι οι όποιες λύσεις μπορεί να υπάρξουν δεν μπορεί να προέλθουν από την Ελλάδα αλλά από τις Βρυξέλλες. Έχουμε προτείνει στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπάρξει ένα νέο σχέδιο που θα καταργεί το υπάρχον καθεστώς έκδοσης βίζας. Το θέμα έχει συζητηθεί. Δυστυχώς, όμως, οι Ευρωπαίοι εταίροι και κυρίως οι Βρυξέλλες έχουν δείξει λίγο ενθουσιασμό. Γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα και άλλες χώρες στηρίζουν αυτή την ιδέα.
Αυτό είναι το πρώτο και σημαντικότερο πρόβλημα στην τουριστική συνεργασία. Το δεύτερο πρόβλημα, έγκειται στο γεγονός ότι πολλά νέα ταξιδιωτικά ρεύματα – από ενδυνάμει τουρίστες όχι από το ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσικής Δημοκρατίας – τώρα κάνουν τις διακοπές τους σε ασιατικές χώρες: Ταϊλάνδη, Κίνα, Μπαλί.
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός για τους Ρώσους τουρίστες είναι ασφαλώς η Τουρκία. Την χώρα αυτή επισκέπτονται ετησίως πάνω από 2 εκατομμύρια Ρώσοι πολίτες. Οι βασικοί λόγοι του μεγάλου αριθμού των Ρώσων επισκεπτών της Τουρκίας είναι το αρκετά υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης, οι σχετικά χαμηλές τιμές ενώ το σημαντικότερο είναι ότι δεν χρειάζονται βίζα. Το μόνο που απαιτείται για την είσοδο των Ρώσων πολιτών στην Τουρκία είναι η σφραγίδα εισόδου στη χώρα που μπαίνει απευθείας στο αεροδρόμιο, με την καταβολή ενός μικρού μόνον ποσού.
Ένα άλλο πρόβλημα, που δυστυχώς οφείλω να καταγράψω και το οποίο αποτυπώνεται στη δραστηριότητα ορισμένων ταξιδιωτικών γραφείων είναι ότι ενώ η παροχή τουριστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί παρ’ όλα αυτά δεν έχει φθάσει ακόμα στα διεθνή στάνταρντς. Νομίζω ότι μια λύση αυτού του προβλήματος είναι η ανάπτυξη και άλλων τουριστικών προορισμών και όχι μόνο των κλασσικών προορισμών των resorts ξενοδοχείων. Κατά την γνώμη μου είναι πολύ σημαντική η γνωριμία με τα αξιοθέατα της Ελλάδος ενώ μια πολύ ενδιαφέρουσα πλευρά της τουριστικής Ελλάδας είναι ο προσκυνηματικός τουρισμός. Πρέπει να σας πω ότι ανάμεσα στο ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και το Πατριαρχείο της Ρωσίας και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει υπογραφεί ειδική συμφωνία που προβλέπει την ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού. Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να γίνουν πολλά πράγματα.
Μία ακόμη σύγχρονη τάση που αναπτύσσεται ραγδαία σε ολόκληρο τον κόσμο και που είναι ένας σοβαρός λόγος για να επισκεφθεί κανείς μία χώρα είναι η ανάπτυξη του λεγόμενου γκουρμέ – τουρισμού.
Πάντως, σε γενικές γραμμές, η συνεργασία μας στον τομέα του τουρισμού εξελίσσεται με μεγάλη επιτυχία. Αν μάλιστα υλοποιηθούν οι ιδέες του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού στην Ελλάδα, το άνοιγμα πρόσθετων κέντρων έκδοσης βίζας θα επιταχύνει σημαντικά τις εξελίξεις βοηθώντας τα ρεύματα των τουριστών. Επιτρέψτε μου όμως να θέσω ένα ακόμη θέμα που με απασχολεί: αυτό είναι ο μικρός αριθμός των Ελλήνων τουριστών που ταξιδεύουν στη Ρωσία.


Πόσοι Έλληνες έρχονται στη Ρωσία κάθε χρόνο;
Είναι αλήθεια ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα έκανε το τουριστικό αυτό ρεύμα προς τη Ρωσία ακόμη πιο μικρό. Το 2010 νομίζω ότι επισκέφθηκαν τη Ρωσία περίπου 15 με 20 χιλιάδες Έλληνες.
Ξέρετε στη Ρωσία υπάρχουν ωραία πράγματα όχι μόνον στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη αλλά και σε άλλες πόλεις. Επίσης σε προορισμούς που συνδέονται με την Ορθοδοξία. Συνολικά, πάντως ο αριθμός των επισκεπτών από την Ελλάδα δεν είναι ικανοποιητικός.
Πόσο γνωστοί όμως είναι οι ρωσικοί τουριστικοί προορισμοί στον Έλληνα πολίτη; Νοιώθετε ότι τα ρωσικά ταξιδιωτικά γραφεία έχουν δημιουργήσει αξιόλογα τουριστικά πακέτα για να προσελκύσουν τουρίστες από την Ελλάδα;
Το ερώτημά σας είναι εύλογο. Έχουμε επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον τουρισμό και προσπαθούν να δημιουργήσουν ανάλογη ζήτηση. Όμως, αναμφίβολα πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή.
Είναι γεγονός ότι το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού συμμετέχει με περίπτερά τους σε τουριστικές εκθέσεις στη Ρωσία. Δυστυχώς εμείς δεν έχουμε αντίστοιχη πρακτική σε εκθέσεις στην Ελλάδα.

Πέραν των τουριστικών θεμάτων, έχετε καταγράψει ενδιαφέρον για ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα; 
Έχει γραφτεί ότι περιοχές όπως η Χαλκιδική και τα ελληνικά νησιά, έχουν προσελκύσει αντίστοιχο ενδιαφέρον. 
Εσείς, ως πρεσβεία συμμερίζεστε κάτι τέτοιο; 
Κάποια πράγματα, όχι πολλά, γνωρίζουμε κι εμείς. Όπως καταλαβαίνετε αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε και να έχουμε πλήρη εικόνα. Έχω την εντύπωση ότι τον τελευταίο καιρό, ίσως τα τελευταία 2 χρόνια, ο αριθμός των Ρώσων που επενδύουν στην αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, έχει αυξηθεί. Πρόκειται για μια ιδιωτική αγορά διαμερισμάτων και σπιτιών. Υπήρχαν κάποια σχέδια ρωσικών εταιρειών για υλοποίηση έργων στην περιοχή της Χαλκιδικής. Αυτά αφορούσαν σχέδια για κατασκευή βιλών, ξενοδοχείων κλπ. Αντίστοιχα σχέδια είχαν καταγραφεί στην Πελοπόννησο και αφορούσαν τη δημιουργία συγκροτήματος βιλών και ξενοδοχείων. Δεν γνωρίζω ωστόσο σε τι κατάσταση είναι τώρα.
Το ρωσικό ενδιαφέρον βασίζεται στο γεγονός ότι η οικονομία μας έχει σήμερα ανακάμψει ενώ την ίδια στιγμή οι τιμές ακινήτων στην Ελλάδα έχουν ελαφρά υποχωρήσει.
Επιτρέψτε μου να εστιάσω το ενδιαφέρον σας σε ένα άλλο θέμα: αυτό των εμπορικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας. Οι Έλληνες και οι Ρώσοι είναι δύο λαοί που έχουν πολλά κοινά και αυτό δεν θα μπορούσε παρά να μην επηρεάσει τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των χωρών μας. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή η σχέση και ποιους κλάδους θα μπορούσε να επηρεάσει στο μέλλον:
Είναι ένα σύνθετο ερώτημα. Δεν σας κρύβω ότι είμαι λίγο ανήσυχος για το επίπεδο των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι υπάρχει ένα πλαίσιο άριστων πολιτικών σχέσεων και πολύ σοβαρών σχέσεων στους τομείς της ενέργειας και των πολιτιστικών θεμάτων.
Ενδεικτικά το 2008, σύμφωνα με τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία, το συνολικό εμπόριο μεταξύ των χωρών μας ανήλθε σε περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Από την πλευρά μας, σημαντικό τμήμα κατέχει η ενέργεια. Ως εκ τούτου είχαμε ένα αρκετά μεγάλο έλλειμμα εις βάρος της ελληνικής πλευράς, διότι οι ελληνικές εξαγωγές είναι κυρίως λαχανικά και φρούτα. To 2009 ο όγκος μειώθηκε απότομα. To 2010 περιμένουμε μία βελτίωση Ταυτόχρονα, μια θετική τάση, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι αυτό το έτος, οι ελληνικές εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 35% – 40%.


Γιατί έχει μειωθεί αυτός ο όγκος των εμπορικών ανταλλαγών;
Κατ΄ αρχήν αυτό οφείλεται στη μείωση των τιμών της ενέργειας και στις ελαφρώς μειωμένες αγορές. Συνολικά πάντως οι εξαγωγές από τη Ρωσία προς την Ελλάδα έπεσαν επίσης.


Πώς θα λυθεί αυτό το πρόβλημα;
Είναι αρκετά σύνθετο. Αντιλαμβανόμαστε ότι η οικονομική κρίση έχει πλήξει σοβαρά την Ελλάδα και τις εξαγωγικές της επιχειρήσεις. Δεν σας κρύβω ότι μου προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι σε όλες τις γωνιές της Ρωσίας μπορεί κανείς να βρει κρασιά από όλο τον κόσμο – για παράδειγμα από τη Νότιο Αφρική, τη Χιλή, την Αργεντινή, από παραδοσιακές αγορές όπως η Γαλλία και η Ιταλία -, όχι όμως και από την Ελλάδα.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το ελαιόλαδο. Σχεδόν όλοι γνωρίζουν ότι είναι εξαιρετικής ποιότητας. Παρ όλα αυτά το ελληνικό ελαιόλαδο σχεδόν απουσιάζει από πολλές αγορές.


Μήπως είναι ακριβό; 
Μου είναι δύσκολο να σας απαντήσω, όμως, νομίζω ότι υπάρχει κάτι που πρέπει να απασχολήσει τους έλληνες επιχειρηματίες. Αυτοί θα πρέπει να είναι πιο δραστήριοι στην προσπάθεια διείσδυσής τους στη Ρωσική αγορά.
Σας επαναλαμβάνω ότι η Ρωσική αγορά προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες σε κάθε επιχειρηματία. Το ελληνικό ελαιόλαδο είναι μόνον ένα παράδειγμα. Ένα αντίστοιχο παράδειγμα είναι αυτό που αφορά τα ελληνικά κρασιά. Και η αλήθεια είναι ότι στις 100 φιάλες ξένων κρασιών θα βρείτε μόνον μία φιάλη ελληνικό κρασί και ας έχετε εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα σε αυτόν τον τομέα.
Κύριε πρέσβη, για περισσότερα από 20 χρόνια, μιλάμε για το έργο του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης. Ο κ. Πούτιν, από κοινού με τον κ. Καραμανλή υπέγραψαν για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου. Τι εμποδίζει την υλοποίησή του αυτή την περίοδο; 
Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να πω ότι το συγκεκριμένο σχέδιο δεν είναι μία επένδυση μεταξύ δύο αλλά μεταξύ τριών κρατών. Έχουμε μια συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών που προβλέπει την κατασκευή ενός σημαντικού πετρελαιαγωγού καθώς επίσης και την διαχείρισή του.
Έχει μάλιστα δημιουργηθεί ειδική διεθνής εταιρεία. Αρκετά συχνά γίνονται συνεδριάσεις τόσο της εταιρείας όσο και των μετόχων της. Όσον αφορά τις δραστηριότητες της διεθνούς εταιρείας, είναι ιδιαίτερα δραστήρια στην ανάπτυξη των σχεδίων της. Η διεθνής αυτή εταιρεία αποτελείται από ιδιαίτερα γνωστές διεθνείς επιχειρήσεις. Έχει μάλιστα καταρτίσει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του αγωγού. Μάλιστα πριν λίγους μήνες η συγκεκριμένη μελέτη υποβλήθηκε στην Ελληνική και τη Βουλγαρική κυβέρνηση. Θεωρώ ότι η ελληνική πλευρά, ενώ έχει προβεί σε αναθεώρηση της μελέτης, έχει δηλώσει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα. Όσον αφορά τη Βουλγαρία, λαμβάνουμε ετερόκλητα μηνύματα. Πρόσφατα μάλιστα ο πρωθυπουργός της χώρας εξέφρασε αρνητική γνώμη κατά του σχεδίου, την ίδια στιγμή, ειπώθηκε ότι η βουλγαρική πλευρά θα δώσει συγκεκριμένη απάντηση για τη συγκεκριμένη μελέτη τον Μάρτη του 2011.


Αναμένεται να υπάρξει τριμερής συνάντηση για την επιτάχυνση του έργου;
Όχι, δεν νομίζω είναι πιθανόν να υπάρξει κάποια κοινή δήλωση. Ως εκ τούτου, οι εργασίες για το έργο, θα έλεγα, συνεχίζονται αλλά μια οριστική απάντηση δεν έχουμε. Πιστεύουμε ότι η υλοποίηση αυτής της επένδυσης είναι προς όφελος και των τριών χωρών. Θα δώσει δε την ευκαιρία να μεταφερθεί πετρέλαιο από τη Μαύρη Θάλασσα στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, το έργο αυτό είναι άκρως αναγκαίο αφού θα δώσει τη δυνατότητα να μεταφερθούν πρόσθετες ποσότητες πετρελαίου όχι μόνον από τη Ρωσία, αλλά και από το Καζακστάν. Δεδομένου μάλιστα ότι υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί στη μεταφορά πετρελαίου από τις παραδοσιακές διαδρομές, ο πετρελαιαγωγός θα δώσει πρόσθετες δυνατότητες.


Πιστεύετε ότι αυτό το έργο θα φτάσει ποτέ στο τέλος του; 
Ειλικρινά, δεν ξέρω, θα θέλαμε, να εφαρμοστεί, αλλά δεν, εξαρτάται μόνον από εμάς. Εξαρτάται και από άλλους.


Πιστεύετε ότι τον τελευταίο χρόνο έχει αλλάξει κάτι στις ελληνο-ρωσικές σχέσεις από πολιτική άποψη;
Δεν βλέπω σημαντικές αλλαγές. Το μόνο πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, όπως είναι φυσικό, επηρεάζει εν γένει την κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης και της πολιτικής.
Ας σημειωθεί ότι τον Φεβρουάριο του 2010 ο πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Γιώργος Παπανδρέου στην επίσημη επίσκεψή του στη Μόσχα είχε πολλές συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο: με τον Υπουργό Τουρισμού και Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Ενέργειας. Με τον υπουργό Άμυνας είχε πολλούς διαλόγους και διαβουλεύσεις για διάφορα θέματα. Ως εκ τούτου, μπορώ ειλικρινά να πω ότι δεν βλέπω καμία αλλαγή. Ας δούμε τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Στον αγωγό South Stream βλέπετε να έχουν καταγραφεί κάποιες αλλαγές; Αρχικά υπήρξε ένας ενθουσιασμός. Πιστεύετε ότι ο αρχικός αυτός ενθουσιασμός έχει μειωθεί;
Δεν βλέπω κάτι τέτοιο. Τον Ιούνιο, υπεγράφη ειδική συμφωνία με την Gazprom για τη δημιουργία κοινής επιχείρησης με ελληνική συμμετοχή.
Ταυτόχρονα υψηλή ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής την ηγεσία της ΔΕΠΑ επισκέφθηκε τη Μόσχα για να επιβεβαιώσει το ενδιαφέρον της για επιπλέον αγορά ρωσικού φυσικού αερίου, μετά από τη λήξη της σύμβασης το 2016.
Ειλικρινά δεν βλέπω καμία μείωση του ενδιαφέροντος, άλλωστε, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι υπάρχουν σχέδια που έχουν αρχίσει ήδη να υλοποιούνται. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, το έργο του αγωγού South Stream μπορεί να τεθεί σε λειτουργία το 2015. Δηλαδή να έχει ξεκινήσει την αποστολή φυσικού αερίου.
Αναμφίβολα πρόκειται για ένα τεράστιο έργο που εμπλέκονται – αν θυμάμαι σωστά – , 10 ή 11 χώρες, μεταξύ των οποίων και οι: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία, Αυστρία, Ουγγαρία και Σερβία. Το πρώτο σκέλος πηγαίνει από τη Βουλγαρία στην ελληνική επικράτεια, το δεύτερο σκέλος προς την Κεντρική Ευρώπη.


Κύριε πρέσβη, ένα τελευταίο ερώτημα: νοιώθετε ότι η Ελλάδα είναι η Ελλάδα που διδαχθήκατε στο σχολείο σας; 
Εμείς στη Ρωσία υπάρχει μία διαδεδομένη έκφραση: «στην Ελλάδα υπάρχουν τα πάντα». Κάθε άνθρωπος έχει διαμορφώσει τη δική του ιδέα του για κάθε χώρα. Όταν δε φτάσει σε αυτή μπορεί να αναθεωρήσει τις αρχικές του ιδέες. Η αρχική του άποψη μπορεί να συγκρουστεί με την πραγματικότητα. Ενδεχομένως να είναι καλύτερη από ό, τι φανταζόταν, ή χειρότερη. Όταν, για παράδειγμα εγώ ήλθα για πρώτη φορά στην Ελλάδα – φυσικά είχα διαβάσει πολλά για αυτήν – αλλά τελικώς ήταν καλύτερη από ό, τι νόμιζα. Τελικά ως λαοί μοιάζουμε και στα καλά και στα άσχημα. Ως εκ τούτου, είμαστε ακόμη πιο κοντά. 
Αποκλειστική συνέντευξη του Ρώσου Πρέσβη V. Chkhikvishvili στο περιοδικό traveltimes
http://greeknation.blogspot.com/2011/01/v-chkhikvishvili.html