Νικήτας, επιζωγραφισμένη λιθογραφία, A. Friedel, Λονδίνο – Παρίσι, 1827.
Ο Νικηταράς,
(Νικήτας Σταματελόπουλος)
Η Μάχη
του Βαλτετσίου.
Μάχη στα στενά
των Δερβενακίων
Θ. Βρυζάκης.
Ο Νικηταράς έσπευσε να ανακόψει την υποχώρηση των Τούρκων προς την Κόρινθο και έτσι στη χαράδρα μπροστά στον Άγιο Σώστη οι Τούρκοι άφησαν περισσότερους από 3.000 νεκρούς.
Ο Νικηταράς
κατακριμνίζει
Τούρκο ιππέα
στα Δερβενάκια.
Σ΄αυτή την περιοχή
Ο Ελληνας αγωνιστής
ανάνέωσε
τον τίτλο του
" Τουρκοφάγου"
(Παρίση,
Εθνική
Βιβλιοθήκη)
.
Στον
'Αγιο
Σώστη
Πόλεμος της
Τριπολιτζάς
και των πέριξ αυτής
χωρίων,
του Παναγιώτη
Ζωγράφου.
Το σπίτι του
Νικηταρά
στη Νέδουσα.
Η προτομή
του Νικηταρά
στη Νέδουσα.
Νικηταράς ο Τουρκοφάγος.
ΠαύλοςΒρέλλης
Μουσείο Ελληνικής
Ιστορίας
Κέρινο ομοίωμα
του Νιοκηταρά
Σταματόπουλου
Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς (1784-1849) καταγόταν από το χωριό Τουρκολέκα, τουδήμου Φαλαισίας της Μεγαλόπολης, ανιψιός τουΘεόδωρου Κολοκοτρώνη. Γι' αυτό και υπόγραφε με το όνομα Τουρκολέκας ή Τουρκολακιώτης.
Γεννήθηκε στην Αναστασίτσα. Υπηρέτησε όπως και ο Κολοκοτρώνης στον αγγλικό στρατό, στα Επτάνησα. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Συντηρούσε δικό του σώμα ενόπλων με άνδρες που προέρχονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Με την έκρηξη της Επανάστασης, στην πρώτη μάχη που δόθηκε στο Βαλτέτσι της Αρκαδίας στις 12 - 13 Μαϊου 1821 (είχε προηγηθεί μια συμπλοκή στο Λεβίδι τον Απρίλη), ο Νικηταράς που κρατούσε με 200 άντρες τα Δολιανά, κατάφερε να αποκρούσει 6.000 Τούρκους που επιτίθεντο με πυροβολικό. Επειδή έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του σ' εκείνη τη μάχη, οι άντρες του τον ονόμασαν Τουρκοφάγο. Διακρίθηκε και στις μάχες που ακολούθησαν, όπου συνεργάστηκε με τον θείο του, κυρίως δε στην πολιορκία και την άλωση της Τρίπολης.Όταν η Τρίπολη καταλήφθηκε από τους Έλληνες, δεν ζήτησε κανένα λάφυρο για τον εαυτό του κι όταν τον πρόσφεραν ένα αδαμαντοκόλλητο σπαθί, το έκανε δώρο στην προσωρινή κυβέρνηση. Όταν οι Έλληνες κατέστρεψαν τη στρατιά του Δράμαλη στα στενά των Δερβενακίων, ο Νικηταράς μαζί με τος Δημήτριο Υψηλάντη και τον Παπαφλέσσα, είχε καταλάβει την χαράδρα γύρω από τον Άγιο Σώστη, απ' όπου θα περνούσαν οι Τούρκοι, τους προκάλεσε δε μεγάλη καταστροφή. Καθώς ο Δράμαλης υποχωρούσε προς το Άργος, ο Νικηταράς κατέλαβε την οχυρή θέση Αγινόρι και σκότωσε πολλούς Τούρκους που προσπάθησαν να διαφύγουν μέσω αυτής. Συνετέλεσε στο να υποχωρήσει τελικά ο Δράμαλης, υφιστάμενος πανωλεθρία (26 - 28 Ιουλίου 1822).
Ο Νικηταράς πήρε μέρος σε πολλές ακόμη μάχες μέχρι που απελευθερώθηκε η χώρα. Επί Καποδίστρια και Όθωνα ανήκε στο κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων). Η ελληνική κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο κόμμα επεδίωκε να αντικαταστήσει τον βασιλιά Όθωνα με κάποιον Ρώσο πρίγκιπα, συνέλαβε τον Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε, αν και παντελώς αθώο, σε ενάμιση χρόνο φυλακή, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Όταν αποφυλακίστηκε ήταν σχεδόν τυφλός. Έζησε λίγα ακόμη χρόνια με μια μικρή σύνταξη και πέθανε το 1849 στον Πειραιά
http://anthoulaki.blogspot.com।
