Έτσι, η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θα έχει περάσει με επιτυχία από δύο σημαντικά προκρίματα στο δρόμο για τις εκλογές, οι οποίες, θεωρητικά, θα γίνουν την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2011.Ειδικά, όμως, τα όσα συνέβησαν κατά τις κρίσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις είχαν ξεχωριστή σημασία. Στα τέλη Ιουλίου, ξεκίνησαν οι τακτικές τριήμερες εργασίες του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν χωρίς να έχουν οριστεί οι αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και ΓΕΣ. Κι αυτό επειδή η κυβέρνηση άσκησε βέτο στην τοποθέτηση του διοικητή της Α’ Στρατιάς στρατηγού Χασάν Ιγσίζ ως αρχηγού ΓΕΣ, διότι ο Ιγσίζ περιλαμβάνεται μεταξύ των κατηγορουμένων για την υπόθεση «Κλωβός». Με το βέτο της κυβέρνησης ξεκίνησαν «παζάρια», τα οποία, όμως, έτσι κι αλλιώς είχαν χαρακτήρα καθοριστικής παρέμβασης της πολιτικής εξουσίας στην ιεραρχία των Ενόπλων Δυνάμεων. Κατά τους τύπους, αρχηγός ΓΕΕΘΑ αναλαμβάνει ο αρχηγός ΓΕΣ, ενώ ο διοικητής της Α’ Στρατιάς ορίζεται αρχηγός ΓΕΣ.
Μετά τα «παζάρια», αρχηγός ΓΕΣ ορίστηκε ο στρατηγός Ερντάλ Τζεϊλάνογλου, ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει διοικητής Α’ Στρατιάς. Σε ένα χρόνο, ο Τζεϊλάνογλου θα συνταξιοδοτηθεί και ο νυν αρχηγός της Στρατοχωροφυλακής στρατηγός Νετζνέτ Οζέλ θα αναλάβει το ΓΕΣ, με αποτέλεσμα την περίοδο 2013-2017 ο τελευταίος να είναι αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Μέχρι το 2013, αρχηγός ΓΕΕΘΑ αναλαμβάνει ο μέχρι πρότινος αρχηγός ΓΕΣ στρατηγός Ισίκ Κοσάνερ.
Εξαιτίας των αλλαγών αυτών, διοικητής Α’ Στρατιάς ανέλαβε ο στρατηγός Χαϊρί Κιβρίκογλου, μέχρι σήμερα διοικητής της Στρατιάς Αιγαίου (Δ’ Στρατιά), θέση στην οποία είχε τοποθετηθεί πριν από δύο χρόνια, ενώ ήταν διοικητής των κατοχικών στρατευμάτων στην Κύπρο.
Τέτοιας μορφής παρέμβαση της πολιτικής ε-ξουσίας στη στρατιωτική ιεραρχία είναι πρωτόγνωρη στην Τουρκία. Παραπέμπει στην εποχή του Τουργκούτ Οζάλ. Το 1987, ο Οζάλ, ως πρωθυπουργός, είχε απομακρύνει τον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ, στρατηγό Νετζντέτ Ουρούγ. Τρία χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 1990, ο τότε αρχηγός, στρατηγός Νετζίπ Τορούμταϊ, είχε παραιτηθεί αντιδρώντας στους χειρισμούς Οζάλ κατά τον πρώτο πόλεμο στον Κόλπο.
Παρακρατικοί μηχανισμοί
Η παρέμβαση, όμως, Ερντογάν ήρθε τη στιγμή που, εξαιτίας διαφόρων υποθέσεων τύπου «Εργκένεκον», «Κλωβός» και «Βαριοπούλα», το κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων έχει δεχτεί ανεπανόρθωτο πλήγμα. Και στις τρεις υποθέσεις, που σχετίζονται με παρακρατικούς μηχανισμούς και «απόπειρες» ή «σχεδιασμό» πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης Ερντογάν από το 2002 μέχρι σήμερα, μεταξύ των κατηγορουμένων συγκαταλέγονται πολλοί απόστρατοι ή εν ενεργεία αξιωματικοί.
Υπό την έννοια αυτή, οι υποθέσεις αυτές αποκτούν πρόσθετη σημασία, αφού έχουμε φτάσει στο σημείο να εξελίσσονται σε κριτήριο και σημείο αναφοράς για τις κρίσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις. Εάν ληφθεί υπόψη ότι και οι τρεις υποθέσεις βρίσκονται σε δικαστική εξέλιξη, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται ούτως ή άλλως για δαμόκλειο σπάθη πάνω στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Δεν πρέπει, ωστόσο, να περάσει απαρατήρητο ένα κρίσιμο γεγονός: Σημαντικό τμήμα της βάσης επί της οποίας εξελίσσεται συνήθως στην Τουρκία η πραξικοπηματολογία έχει εκλείψει. Αυτό σχετίζεται με το μειωμένο κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων. Από την άλλη, όμως, το παραδοσιακό δεδομένο επί του οποίου στηρίχθηκε ανέκαθεν το «στρατιωτικό συμπλήρωμα» είναι επίσης γεγονός. Το συμπλήρωμα αυτό ήταν πάντα ο πολιτικός λόγος των Ενόπλων Δυνάμεων και κάλυπτε το κενό που δημιουργούσε η άνευ περιεχομένου πολιτική και φιλολογία της αντιπολίτευσης.
Η αντιπολίτευση του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΛΚ) και του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος παραμένει φλύαρη, μη παραγωγική, ενίοτε δε και αντιφατική. Πράγμα που αποκαλύφθηκε για άλλη μια φορά με τη στάση που τήρησαν τα δύο κόμματα στο θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο νέος ηγέτης του ΡΛΚ, έχει δώσει έναν «αέρα» στο κόμμα, αλλά οι κινήσεις του σε θέματα όπως η οικονομία, το Κουρδικό και η εξωτερική πολιτική έχουν ως κύρια χαρακτηριστικά το λαϊκισμό, την απειρία και τον εθνικισμό.
Αν μη τι άλλο, η φιλολογία που αναπτύσσουν τα κόμματα αυτά σε καμία περίπτωση δεν πείθει την πλειοψηφία του τουρκικού λαού.
Το ερώτημα είναι ως εκ τούτου ποιος θα καλύψει αυτή τη φορά το κενό της αντιπολίτευσης, ελλείψει πολιτικά ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων. Προς το παρόν, όλα δείχνουν ότι το κενό επιχειρεί να καλύψει ο ίδιος ο Ερντογάν, με σκοπό να εδραιώ-σει την ισχύ του. Σε περίπτωση, όμως, που προκύψουν συγκυρίες εξαιτίας των οποίων θα διαμορφωθούν κατά τις επόμενες εκλογές συνθήκες κυβέρνησης συνασπισμού, ένα είναι το βέβαιο: Δεν είναι λίγοι στην Τουρκία αυτοί που από καιρό ακονίζουν τα μαχαίρια τους κατά του Ερντογάν. Θα πείτε, το πολύ ακόνισμα κάποια στιγμή μπορεί να λιώσει τα μαχαίρια… Πράγμα που σημαίνει ότι ποτέ δεν πρόκειται να λάβει τελεσίδικη μορφή η όποια συγκυριακή έκβαση στις σχέσεις της πολιτικής εξουσίας με τη στρατιωτική.
Αναμφισβήτητα, ο Ερντογάν μετρά πολλές κατακτήσεις απέναντι στο μιλιταρισμό. Βλέπετε, όμως, ότι ο τελευταίος, στην περίπτωση της Τουρκίας, δεν είναι μια συγκυριακή κατάσταση, όπως συνέβη στη Λατινή Αμερική ή στη Μεσόγειο. Ο μιλιταρισμός δεν είναι μόνο αυτός που ίδρυσε την τουρκική Δημοκρατία και ο οποίος εξελίχθηκε στη συνέχεια και σε ιδεολογικό μηχανισμό· ο μιλιταρισμός είναι συνυφασμένος με τη φύση και δη τη γεωγραφική, άρα και τη γεωστρατηγική, του τουρκικού κράτους.
m-epikaira.gr
