Εξόντωσις Καπετάν Βαγγέλη Κώττα
Η δυσάρεστος διά τον Ελληνισμόν κατάστασις ενετάθη από το γεγονός, ότι κατά το θέρος τού 1904, ή Ελληνική οργάνωσις τής Δυτικής Μακεδονίας εδέχθη σκληρότατα πλήγματα και απώλεσε δύο από τα σημαντικώτερα στηρίγματά της. Μετά την επάνοδον εις Αθήνας τής Επιτροπής των αξιωματικών, την 9ην Μαΐου 1904, ό Ελληνικός αγών θα έπρεπε να συνεχισθή υπό τού Κώττα, τού Καπετάν Βαγγέλη Γεωργίου και τού Μητροπολίτου Καστορίας Καραβαγγέλη. Ολίγας ημέρας όμως μετά την αναχώρησιν των αξιωματικών, επιστρέφων ό Καπετάν Βαγγέλης εξ επισκέψεώς του εις Μοναστήριον, ενέπεσεν εις ενέδραν κομιτατζήδων και εφονεύθη την Ι2ην Μαΐου, μεταξύ Λουμπετίνης (Πεδινού) και Αετόζι (Αετού).
Ολίγας εβδομάδας βραδύτερον, την 9ην Ιουνίου, ό Κώττας συνελήφθη από τούς Τούρκους, προδοθείς κατά πάσαν πιθανότητα από τούς πρώην συμπολεμιστάς του, λόγω παρεξηγήσεως. Μετά την αναχώρησιν των αξιωματικών είχεν ενισχυθή ό Κώττας διά των τριών Κρητών Ευθυμίου Καούδη, Γεωργίου Μακρή και Γεωργίου Περάκη και από κοινού κατηυθύνθησαν προς συνάντησιν τού σώματος τού Καπετάν Βαγγέλη. Σκοπός του, ως είχεν υποσχεθή εις τούς αξιωματικούς, ήτο ή συνένωσίς του μετά τού σώματος Βαγγέλη και ή καταδίωξις εις τα Κορέστια τής Τσέτας τού Μήτρου Βλάχου, μέχρι τελικής εξοντώσεως της. Πράγματι μετ’ ολίγας ημέρας συνηνώθησαν μετά τού σώματος Βαγγέλη, τού ιδίου απουσιάζοντος εις Μοναστήριον. 0λοι των, ανερχόμενοι εις είκοσι πέντε, εισήλθον εις τα Κορέστια, διά Νερέτι (Πολυποτάμου) και Στατίστης (Μελά) και εστάθμευσαν πλησίον τού χωρίου Όστιμα (Τρίγωνον). Κατά την απουσίαν τού Κώττα εκ Ρούλιας (Κώττα), αι Βουλγαρικαί Τσέται των Μήτρου Βλάχου και Κοκόντσεφ εισήλθον εις το χωρίον και εξηνάγκασαν τούς κατοίκους να δηλώσουν ότι προσεχώρησαν εις την Εξαρχίαν. Επίσης τούς υπεχρέωσαν να εκδιώξουν τον Ελληνοδιδάσκαλόν των. Η αφεθείσα υπό τού Κώττα διά την ασφάλειαν τού χωρίου μικροομάς ουδεμίαν αντίστασιν προέβαλεν, άλλ’ εγκαταλείψασα τον αρχηγόν της, προσεχώρησεν εις την ΕΜΕΟ. Όταν έφθασεν ό Κώττας εις Όστιμα (Τρίγωνον) με την μικράν και άπειρον εις τον ανταρτικόν αγώνα ομάδα του, επροτίμησε να μη καταδιώξη τον Μήτρον Βλάχον, αλλά να προσπαθήση να προέλθη εις συνεννόησιν μετ’ αυτού, διά να κερδίση χρόνον και να τον αντιμετωπίση υπό καλυτέρας συνθήκας ή να τον πείση να προσχωρήση και αυτός εις την Ελληνικήν υπόθεσιν. 0 Κώττας και ό Μήτρος Βλάχος, παλαιοί κλέφται των Κορεστίων, συνεδέοντο διά κοινών αγώνων κατά τής Τουρκικής εξουσίας, μία τοιαύτη δε μεταξύ των συνεννόησις δεν απετέλει ακατόρθωτον ζήτημα. Πράγματι ό Κώττας συνηντήθη μετά τού Μήτρου Βλάχου εις Όστιμα (Τρίγωνον) και από κοινού συνεζήτησαν επί παλλάς ώρας. Ή συνάντησίς των όμως παρεξηγήθη, ως ήτο φυσικόν, από τούς άνδρας τού Κώττα, ιδίως από τούς Κρήτας. Την επομένην δε όλοι οι Κρήτες, μετά των ανδρών τού Καπετάν Βαγγέλη και τού Παύλου Κύρου, εγκατέλειψαν τον Κώττα και μεταβάντες εις Καστορίαν εγνωστοποίησαν εις τον Μητροπολίτην την συνάντησιν Κώττα—Μήτρου Βλάχου.
Τα επακολουθήσαντα γεγονότα μέχρι τής συλλήψεως τού Κώττα δεν είναι επακριβώς γνωστά. Εκ των Αρχείων τού Υπουργείου των Εξωτερικών εξάγονται πολλά αντιφατικά συμπεράσματα. Είναι πάντως βέβαιον, ότι μέχρι τής συλλήψεώς του εγκατελείφθη ό Κώττας από όλους τούς οπαδούς του, ακόμη και από τον Σίμον Στογιάννην και τον Δημήτριον Νταλίπην. Ο δε Μητροπολίτης Καστορίας Καραβαγγέλης, άνθρωπος δυναμικός, αγέρωχος και ορμητικός, ενδεχομένως δεν θα εσυγχώρησε την αυθαίρετον συνάντησιν Κώττα—Μήτρου Βλάχου. Πάντως ή δημιουργηθείσα παρεξήγησις μεταξύ των Ελλήνων ανταρτών και ή επακαλουθήσασα σύλληψις τού Κώττα, απετέλεσαν σοβαρόν πλήγμα διά τον διεξαγόμενον αγώνα εις Δυτικήν Μακεδονίαν. Περί τας αρχάς Ιουλίου, οι Κρήτες Καούδης, Μακρής και Περάκης, μετά των Παύλου Κύρου, Σίμου Στογιάννη και μερικών ανδρών τού Καπετάν Βαγγέλη, επέστρεψαν εις Αθήνας και η Ελληνική παρουσία εις την Δυτικήν Μακεδονίαν ήρχισε να εκλείπη. Η αποστολή επομένως εις αυτήν σωμάτων εκ τής ελευθέρας Ελλάδας, καθίστατο επιτακτική.
Ο Καπετάν Κώττας με τους γιούς του
Πηγή: Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα, ΓΕΣ, 1979.
Πηγή ηλεκτρονική: www.e-istoria.com
